ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΓΑΣΤΡΟΣΤΟΜΙΑ

Σε περιπτώσεις ασθενών όπου η κατάποση της τροφής ή η δίοδος της τροφής από τον οισοφάγο είναι δύσκολη ή αδύνατη είναι επιβεβλημένη η χρήση εναλλακτικής οδού σίτισης.
Τέτοιες περιπτώσεις είναι ασθενείς με μόνιμη νευρολογική βλάβη από εξελισσόμενες εκφυλιστικές παθήσεις (Alzheimer, Parkinson, Πολλαπλή Σκλήρυνση) ασθενείς με Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, ή Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις όπου η δυσκολία στην κατάποση μπορεί να είναι είτε προσωρινή είτε μόνιμη. Ξεχωριστή κατηγορία είναι ασθενείς με βλάβες του φάρυγγα και του οισοφάγου (τραύμα, ακτινική βλάβη κ.α) όπου είναι αδύνατη (προσωρινά είτε μόνιμα) η δίοδος της τροφής προς τον στόμαχο.

Οι ασθενείς αυτοί παρουσιάζουν προοδευτική απώλεια βάρους ως αποτέλεσμα της ανεπαρκούς σίτισης με συνέπεια την προοδευτική τους εξασθένηση και συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού λόγω εισροφήσεων, οι οποίες τους εξασθενούν περαιτέρω με αποτέλεσμα να εμπλέκονται σε ένα καθοδικό σπιράλ το οποίο έχει μοιραία κατάληξη.

Οι σήμερα διαθέσιμες εναλλακτικές μέθοδοι σίτισης είναι:

• η σίτιση μέσω ρινογαστρικού καθετήρα σίτισης (Levin)

• η τοποθέτηση γαστροστομίας σιτίσεως (ενδοσκοπικά ή χειρουργικά)

• και η τοποθέτηση ρινονηστιδικού καθετήρα σίτισης

  Από τις μεθόδους αυτές, η ενδοσκοπική τοποθέτηση γαστροστομίας σιτίσεως είναι η μέθοδος που συνδυάζει την επαρκέστερη σίτιση του ασθενούς με τους μικρότερους κινδύνους για τον ασθενή καθότι γίνεται με μέθη πολύ μικρής διάρκειας χωρίς να απαιτείται νάρκωση.

• Ο ρινογαστρικός καθετήρας σιτίσεως (Levin σιτίσεως), και ο ρινονηστιδικός καθετήρας σίτισης δεν επιτρέπουν την επαρκή σίτιση του ασθενούς, λόγω μικρού αυλού, εκτός αν η σίτιση γίνεται με φαρμακευτικά σκευάσματα, πρέπει να αλλάζουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα γεγονός τραυματικό και επιπλέον βασανιστικό για τον ασθενή, προδιαθέτουν σε εισροφήσεις και λοιμώξεις του αναπνευστικού, προκαλούν δε βλάβες στον οισοφάγο του φέροντα (οισοφαγίτιδα) με κίνδυνο αιμορραγίας, στενώσεων κλπ.

• Η χειρουργική τοποθέτηση γαστροστομίας είναι επεμβατικότερη της ενδοσκοπικής με μεγαλύτερη επιβάρυνση του ασθενούς. Σήμερα χρησιμοποιείται μόνον όταν είναι αδύνατη η ενδοσκοπική μέθοδος.

  Η ενδοσκοπική τοποθέτηση γαστροστομίας σιτίσεως είναι μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος που σε έμπειρα χέρια έχει πολύ χαμηλή επικινδυνότητα, Γίνεται με δύο μεθόδους, pull και push, με την δεύτερη μέθοδο να εφαρμόζεται σε ορισμένες μόνο περιπτώσεις.
  Ο μοναδικός της περιορισμός της μεθόδου είναι ότι εξαρτάται από το κατά πόσον μπορεί με ασφάλεια να προσεγγιστεί το στομάχι του ασθενούς από το πρόσθιο κοιλιακό τοίχωμα. Σε ορισμένες περιπτώσεις λόγω ανατομικών παραλλαγών όπως η παρουσία διαφραγματοκήλης, προηγηθείσες χειρουργικές επεμβάσεις, αλλά όχι μόνον, δεν είναι δυνατή η με ασφάλεια τοποθέτηση γαστροστομίας.

• Η ενδοσκοπική τοποθέτηση γαστροστομίας σιτίσεως δύναται να επιπλακεί από αιμορραγία που ενίοτε μπορεί να απαιτήσει χειρουργική αντιμετώπιση και από διάτρηση κοίλων σπλάχνων (σπάνια) η οποία πάντοτε αντιμετωπίζεται χειρουργικά..

  Η γαστροστομία που φέρει ο ασθενής παρέχει την δυνατότητα ευχερούς σίτισης σε επαρκείς ποσότητες για την θρέψη. Δεν απαιτείται κάποια ειδική τροφή ή φαρμακευτικό παρασκεύασμα. Το συνηθισμένο φαγητό που μαγειρεύεται στο σπίτι αρκεί. Η τροφή θα πρέπει να ρευστοποιείται επαρκώς με ικανή ποσότητα νερού ή ζωμού σε blender ώστε να είναι λεπτόρρευστη και δεν θα πρέπει να περιέχει κομμάτια ή σβώλους που μπορεί να βουλώσουν τον καθετήρα.

  Ο καθετήρας αλλάζεται ανά τρίμηνο.
  Η πρώτη αλλαγή του καθετήρα γίνεται, αυστηρά στο τρίμηνο από την αρχική τοποθέτηση, στο νοσοκομείο καθώς απαιτείται γαστροσκόπηση. Καθυστέρηση στην αλλαγή μπορεί να την καταστήσει την αφαίρεση του καθετήρα τραυματική καθώς ο καθετήρας σκληραίνει με την παρέλευση του χρόνου. Οι επόμενες αλλαγές γίνονται κατ’ οίκον από εξειδικευμένο άτομο.