Πληροφοριες
Τηλ: 210 2139311
Κιν: 6944616305
e-mail:
URL: gastrolab.gr
Αρθρο:
Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση
Δημιουργος:
Γεώργιος Κ. Οικονόμου - Γαστρεντερολόγος
Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση είναι όπως λέει και η λέξη η παλινδρόμηση του περιεχόμενου του στομαχιού στον οισοφάγο. Το περιεχόμενο αυτό είναι τροφή, υγρά του στομάχου (κυρίως τα γαστρικά οξέα) αλλά και τα υγρά της χολής (χολικά οξέα) τα οποία συχνά παλινδρομούν στο στομάχι, αφού η χολή καταλήγει στο δωδεκαδάκτυλο λίγα μόλις εκατοστά από το στομάχι. Η παλινδρόμηση μάλιστα χολής είναι πολύ πιο συχνή και πιο σοβαρή σε ασθενείς οι οποίοι έχουν κάνει επέμβαση χολοκυστεκτομής και σε κάποιους τύπους εγχειρήσεων στομάχου.
Η Γαστροοισοφαγική Παλινδρομική Νόσος (ΓΟΠΝ) είναι η συχνότερη πάθηση της σύγχρονης γαστρεντερολογίας. Ευθύνεται στην Δύση, για ένα πολύ σημαντικό κόστος σε ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη.
Από τις διάφορες μελέτες προκύπτει ότι οι μισοί περίπου άνθρωποι στη Δύση έχουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο παλινδρόμησης μηνιαίως και το 7-10% του πληθυσμού παρουσιάζουν καθημερινά επεισόδια παλινδρόμησης.
Η σημαντική σήμερα αύξηση της συχνότητας της νόσου ιδιαίτερα στις δυτικές κοινωνίες, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε αυτό που αποκαλούμε δυτικό τρόπο ζωής και διατροφής. Καθιστική ζωή με ελάχιστη κίνηση, παχυσαρκία, διατροφή κυρίως με 1-2 μεγάλα γεύματα, τρόφιμα με συντηρητικά και συνήθειες όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ, ο καφές και η σοκολάτα, τα αναψυκτικά και τα λιπαρά.
Στους περισσότερους ασθενείς η νόσος οφείλεται στον τρόπο ζωής και διατροφής τους. Σε ένα ποσοστό όμως ασθενών υπάρχουν υποκείμενα αίτια. Παθήσεις του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου που προκαλούν καθυστερημένη γαστρική κένωση, παθήσεις του οισοφάγου που επηρεάζουν την κινητικότητα του ή την λειτουργία του κατώτερου οισοφαγικού σφικτήρα και οι διάφοροι τύποι διαφραγματοκήλης που χαλάνε την φυσιολογική ανατομία της περιοχής είναι τα συνηθέστερα αίτια.
Η σημασία της ΓΟΠΝ έγκειται στην χρονιότητα της. Στους περισσότερους ασθενείς η νόσος παρουσιάζει εξάρσεις και υφέσεις και διαρκεί δια βίου. Είναι στην ουσία μια βρύση που στάζει – είναι βέβαια ενοχλητική, στοιχίζει, αλλά το σημαντικότερο όλων, το ποτήρι στο τέλος ξεχειλίζει. Στην ουσία το κυρίως πρόβλημα με την ΓΟΠΝ είναι οι μακροχρόνιες επιπλοκές της – οι στενώσεις του οισοφάγου και ο καρκίνος του οισοφάγου (του οποίου σήμερα η συχνότητα, όπως είναι φυσικό αυξάνει).
Οι επιπτώσεις της ΓΟΠΝ είναι η εμφάνιση οισοφαγίτιδας (έλκη στον οισοφάγο), η αιμορραγία από τον οισοφάγο, οι στενώσεις του οισοφάγου και ο οισοφάγος Barrett (προκαρκινική αλλοίωση). Οι περισσότεροι μάλιστα ασθενείς με οισοφάγο Barrett δεν έχουν συμπτώματα παλινδρόμησης.
Τα κλασσικά ενοχλήματα της ΓΟΠΝ είναι:
- Οι καούρες πίσω από το στέρνο, οι πικρίλες ή οι ξινίλες στο στόμα και η αίσθηση ότι περιεχόμενο παλινδρομεί από το στομάχι προς το στόμα.
- Λιγότερο συχνά συμπτώματα είναι η νυχτερινή αναγωγή περιεχομένου που λερώνει το μαξιλάρι ή που ξυπνάει τον ασθενή λόγω αισθήματος πνιγμονής και η έντονη σιελόρροια.
- Ένα μέρος των ασθενών παρουσιάζουν πόνο στο στήθος, τυπικά οπισθοστερνικό που μπορεί να αντανακλά στην πλάτη, πόνος που μοιάζει με αυτόν της καρδιάς.
- Ένα άλλο ποσοστό ασθενών παρουσιάζει δυσφαγία, δηλαδή το αίσθημα ότι το φαγητό τους στέκεται στον οισοφάγο και δεν περνάει στο στομάχι με αποτέλεσμα να πίνουν νερό για να επιτύχουν την προώθηση του.
- Σπάνια τέλος μπορεί να παρουσιαστεί πόνος κατά την κατάποση, δηλαδή οδυνοφαγία, η οποία οφείλεται στον ερεθισμό του πληγιασμένου οισοφάγου από την τροφή.
Οι αποδεκτές σήμερα άτυπες εκδηλώσεις της ΓΟΠΝ ειναι ο χρόνιος ερεθισμός του φάρυγγα και του λάρυγγα από την παλινδρόμηση με αποτέλεσμα βραχνάδα, λαρυγγίτιδα, χρόνιος ξερόβηχας, πολύποδες των φωνητικών χορδών και περιπτώσεις άσθματος με συχνές κρίσεις παρά την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.
Ένα ποσοστό τέλος ασθενών με ΓΟΠΝ (συχνά οι βαρύτερες περιπτώσεις) ουδέποτε παρουσιάζουν συμπτώματα και ανακαλύπτονται κατά τη διάρκεια ενδοσκοπήσεων που γίνονται για άλλους λόγους.
Η διάγνωση της ΓΟΠΝ στηρίζεται στην παρουσία των κλασσικών συμπτωμάτων της νόσου. Περαιτέρω έλεγχος είτε με μανομετρία οισοφάγου, πεχαμετρία είναι ενίοτε αναγκαίος ιδίως σε χρόνιες ή δύσκολες περιπτώσεις.
Η διερεύνηση με γαστροσκόπηση επιβάλλεται:
• Σε ασθενείς με χρόνια ενοχλήματα
• Σε ασθενείς με ανησυχητικά συμπτώματα.
• Σε ασθενείς με υποτροπιάζοντα ενοχλήματα
• Για λόγους παρακολούθησης
-
❖ Ανησυχητικά συμπτώματα είναι η δυσφαγία η οποία μπορεί να υποκρύπτει στένωση του οισοφάγου και χρειάζεται διερεύνηση χωρίς καθυστέρηση, και η οδυνοφαγία.
- ❖ Στις χρόνιες και τις υποτροπιάζουσες περιπτώσεις ενδιαφέρει τόσο η ύπαρξη προδιαθεσικών παραγόντων για την πρόκληση της παλινδρόμησης (διαφραγματοκήλη κλπ), όσο και η διερεύνηση των επιπτώσεων που έχει επιφέρει η ΓΟΠΝ στον οισοφάγο των ασθενών (στενώσεις, οισοφάγος Barrett κλπ).
Η θεραπεία της Γαστροοισοφαγικής Παλινδρόμησης έχει τρία σκέλη:
-
-
απώλεια βάρους και τροποποίηση του τρόπου ζωής και διατροφής – μεταβολές οι οποίες είτε απαλλάσσουν τον ασθενή από την νόσο, είτε συνήθως μειώνουν την συχνότητα των εξάρσεων της νόσου και την συχνότητα λήψης φαρμακευτικής αγωγής
-
φαρμακευτική αγωγή, η οποία δεν θεραπεύει την ΓΟΠΝ αλλά προφυλάσσει τον οισοφάγο από τις επιδράσεις της παλινδρόμησης – λαμβάνεται για μεγάλα χρονικά διαστήματα στις περιόδους εξάρσεων της νόσου
-
ενδοσκοπικές και χειρουργικές αντιπαλινδρομικές επεμβάσεις
-
Η συνήθης πορεία της ΓΟΠΝ είναι περίοδοι εξάρσεων, οπότε χορηγείται φαρμακευτική αγωγή και μεσοδιαστήματα μικρότερα ή μεγαλύτερα χωρίς συμπτώματα.
Περιπτώσεις ασθενών υποψήφιων για επεμβατική αντιμετώπιση είναι ▪περιπτώσεις που η νόσος δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στην
θεραπεία ή υποτροπιάζει συχνά,
▪ νέοι ασθενείς με επίμονη νόσο, οι οποίοι κινδυνεύουν από τις επιπτώσεις της μακροχρόνιας λήψης φαρμάκων
▪ ασθενείς με διαφραγματοκήλη και
▪ ασθενείς με οισοφάγο Barrett, ή κάποιες άλλες σπανιότερες παθήσεις
Η κλασσική αντιπαλινδρομική επέμβαση που εφαρμόζεται είναι η θολοπλαστική κατά Nissen εγχείρηση που σήμερα γίνεται λαπαροσκοπικά. Η επέμβαση αυτή είναι αναντικατάστατη (επί του παρόντος) σε ασθενείς με μεγάλες διαφραγματοκήλες και σε ασθενείς με οισοφάγο Barrett. Με την επέμβαση αυτή διπλώνεται σαν σωσίβιο το άνω μέρος του στομαχιού γύρω από τον κατώτερο οισοφάγο, δημιουργώντας μηχανικό εμπόδιο στην παλινδρόμηση.
Για τους ασθενείς με μικρότερες διαφραγματοκήλες (μικρότερες των 2 εκατοστών) αλλά και για τις πρώτες δύο κατηγορίες υπάρχει σήμερα η δυνατότητα μίας παρόμοιας αντιπαλινδρομικής επέμβασης η οποία γίνεται ενδοσκοπικά (με γαστροσκόπηση), η ενδοσκοπική θολοπλαστική (Endoluminal Fundoplication- ELF). Με την επέμβαση αυτή, η οποία γίνεται και στην Ελλάδα, αναδιπλώνεται εσωτερικά το άνω μέρος του στομάχου γύρω από τον κατώτερο οισοφάγο δημιουργώντας ανάλογο σωσίβιο με εξαιρετικά αποτελέσματα.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Κ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ MD
ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΟΣ – ΗΠΑΤΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΩΝ ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ, ERCP, EUS